مشاوره مذهبی: آیا با خدا بودن ربطی به نماز دارد؟ اگر کسی نماز نمی خواند کافر است؟

 با سلام و احترام
پرسشگر گرامی: قطعا نماز خواندن باعث نزدیکی انسان به خداوند متعال می شود و با خدا بودن ارتباط مستقیم به نماز خوان بودن دارد و صرف کاهلی کردن در نماز یا نماز نخواندن موجب کفر کسی نیست اما خدای نکرده اگر انکار هر یک از ضروریات دین از جمله نماز به انکار رسالت یا تکذیب پیامبر اکرم اسلام(صلى الله علیه وآله) یا وارد کردن نقصى به شریعت منجر شود، باعث کفر و ارتداد است. نماز در دین اسلام از والاترین فرائض است و شرط قبولی دیگر اعمال نیک انسان، این است که نماز او، مورد قبول واقع گردد و در روایات آمده: «کسی که نماز را سبک بشمارد مورد شفاعت اهل بیت (ع) قرار نخواهد گرفت.» اهمیت این فریضه در دین اسلام به گونه‌ای است که به عنوان ستون دین شناخته شده. پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید : «الصلوه عماد دینکم» نماز پایه و ستون دین شماست. همچنین در حدیثی از امام علی (ع) آمده: «اوصیکم بالصلاة و حفظها، فانها خیر العمل و هی عمود دینکم» شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش می‌کنم همانا نماز برترین عمل و ستون دین شماست.» با احادیث آمده از ائمه اطهار (ع) متوجه می‌شویم که نماز نقش ستون را در بنای اسلام ایفا می‌کند و بدون آن اسلام نمی‌تواند پایدار بماند.
شیطان از انسانی که نمازهایش را در اول وقت بخواند، می‌ترسد اما نسبت به هر کس که نمازهای خود را به تاخیر اندازد جرأت پیدا می‌کند و او را به ارتکاب گناهان بزرگ وادار می‌نماید. رسول خدا (ص) در اهمیت نماز اول وقت می‌فرمایند: «از من نیست کسی که نماز را سبک بشمارد، به خدا قسم هر کس نماز واجبش را از اول وقت به تأخیر بیندازد، در حوض کوثر نزد من نخواهد آمد و شفاعت من در روز قیامت نصیب او نمی‌گردد.» و در آیه ی 103 سوره نساء به اقامه نماز در وقت معین اینگونه اشاره شده: «إن الصلاة کانت علی المؤمنین کتابا موقوتا» بی گمان نماز دارای اوقات معلوم و معین است. احادیث فراوانی از امام صادق (ع) در رابطه با اهمیت نماز آمده و ایشان حتی در آخرین لحظات عمر، بر اقامه این فریضه مهم تاکید داشتند. امام صادق (ع) پس از اینکه همه اطرافیان را به بالین خود فراخواندند رو به آنها گفتند: «کسی که نماز را سبک بشمارد به شفاعت ما اهل بیت نمی‌رسد.» و روشن است که یکی از مصادیق سبک شمردن نماز، تأخیر در اقامه آن است.
نماز یک تکلیف الهی بوده که انجام آن بر تمام انسان های مکلف واجب گشته و تمام تکالیف و دستورهای خداوند، در راستای خوشبختی و به کمال رسیدن انسان است. اگرچه خوشبختی تنها در نماز نیست، اما می‌توان از آن به عنوان بهترین و مؤثرترین عامل خوشبختی و عاقبت به خیری انسان و محبوب ترین عمل نزد خداوند متعال نام برد؛ چنان که از پیامبراکرم(ص) سؤال شد: «کدام اعمال نزد خداوند متعال محبوب ترین است؟»، فرمود: «الصلاه لوقتها» نمازی که در وقت خوانده شود. امیرمؤمنان علی(ع) نیز در این رابطه می‌فرمایند: «هیچ عملی نزد خداوند محبوب تر از نماز نیست؛ پس امور دنیا، شما را از اوقات آن و خواندن آن در وقت، باز ندارد و به خود مشغول نکند.»
در قیامت نخستین سوال از اعمال بندگان، نماز است و در اعتقادات ابتدا سؤال از محبت اهل بیت به میان می‌آید. شیخ صدوق در بیان عقاید امامیه می گوید: «پس از معرفت (اعتقادات) نخستین عملی که از میان اعمال محاسبه خواهد شد، نماز است.» شرط قبولی تمام اعمال نیک انسان اهمیت به نماز است که در این رابطه امام صادق (ع) می‌فرماید: «اول ما یحاسب به العبد الصلاة، فان قبلت قبل سائر عمله، و اذا ردت رد علیه سائر عمله» نخستین حسابرسی از بنده، درباره نماز است، پس اگر نماز پذیرفته شد اعمال دیگرش نیز قبول خواهد شد، و اگر نمازش رد شود بقیه اعمال او هم تأیید نمی‌گردد. سخن ائمه اطهار حجت را تمام می‌نماید و بر اهمیت دادن به نماز و کیفیت اقامه آن تاکید می‌کند.
انسان در همه لحظات عمر ممکن است دچار لغزش شود و خود را در گناه آلوده کند. یکی از راه هایی که انسان را از ارتکاب به گناه باز می‌دارد و به راه راست هدایت می‌‌کند، نماز است. در روایتی آمده که جوانی از یاران پیامبر (ص) در نماز جماعت شرکت می‌کرد ولی به انجام اعمال ناپسند عادت داشت؛ یاران حضرت، این موضوع را به گوش ایشان می‌رسانند که پیامبر گرامی اسلام (ص) در پاسخ آنها می‌گوید: «نماز، این جوان را نجات خواهد داد و او را از کارهای زشت منع خواهد کرد.» پس از مدتی همین اتفاق افتاد و جوان توبه کرد.
برجسته ترین اثر نماز، رسیدن به آرامش روحی و روانی است، چراکه نماز یاد خدا را در دل زنده می‌کند و یاد خدا ریشه تمام خوبی ها و زیبایی ها است که باعث آرامش دل می گردد. در آیه 28 سوره رعد آمده است: «الا بذکر الله تطمئن القلوب.» آگاه باشید که یاد خداوند مایه آرامش دلهاست. نماز باطن دل را آرام می‌کند و به صراحت می‌توان گفت نماز عامل سازنده‌ای است که مقاومت و ایستادگی آدمی را در فراز و نشیب زندگی حفظ می‌کند و نمازگزار در سایه این مقاومت، در مقابل هر خیر و شر، و هر مصیبت و بلایی، ایستادگی می‌نماید. انسان در زندگی و در کشاکش رنجها و بلاها، دچار خستگی روحی فراوان می‌گردد و لذا به تکیه گاهی نیازمند است که به آن پناه برده تا بتواند روح پر اضطراب خود را با آن آرامش بخشد و این تکیه گاه، جز ذکر خدا و نماز که زیباترین نماد ذکر خداست چیز دیگری نمی‌تواند باشد.
موفق و پیروز باشید.